ភ្នំពេញ៖ លោក កឹម សុខា គឺជាអ្នកនយោបាយអហិង្សានិយម ក្នុងនោះលោកបាន ទម្លាក់ហិង្សា ចាប់យកមេត្តាធម៌ ដើម្បីរួបរួម និងអត់ឱនទោស ចាប់ដៃគ្នាកសាងទំនើបចិត្ត និងផ្សះផ្សារបួសស្នាមបែកបាក់ ហើយរួមគ្នាសាមគ្គីកសាងជាតិ។
បើតាមលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា មនុស្សជំនិតលោក កឹម សុខា បានឱ្យដឹងថា នេះជាសារនយោបាយប្តេជាចិត្ត ដ៏រំជួលចិត្តមួយរបស់មេបក្សសង្រ្គោះជាតិ កន្លងមក «ខ្ញុំមិនខកចិត្ត បើសិនជាគេចាប់ខ្ញុំទៅ ខ្ញុំអស់សេរីភាព ខ្ញុំស្លាប់ក៏ដោយ ឲ្យតែពលរដ្ឋខ្មែរ បន្តការតស៊ូដើម្បីឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋតទៅមុខទៀត ខ្ញុំសប្បាយចិត្តណាស់ទៅហើយ។ ប៉ុន្តែបើសិនគេចាប់ខ្ញុំហើយ ខ្ញុំអស់សេរីភាពហើយ ខ្ញុំបាត់បង់អ្វីៗអស់ហើយ យើយពលរដ្ឋបញ្ឈប់ការតស៊ូ ឬចុះញ៉មនូវអំពើអយុត្តិធម៌ ខ្ញុំពិតជាខកចិត្ត » ពីព្រោះថា សមរភូមិទាមទារ ដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនេះ គឺវាមានភាពតឹងតែងណាស់ មានការលំបាកណាស់។ ប៉ុន្តែការលំបាកនេះ បើយើងនៅតែព្យាយាមតស៊ូ ខ្ញុំជឿថាយើងនឹងទទួលបានននូវសិទ្ធិសេរីភាព និងប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដជាមិនខាន ។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា បន្តក្នុងសំណេររបស់ខ្លួនថា ផ្លូវធ្វើដំណើរក្នុងការព្យាយាម និងតស៊ូដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាព យុត្តិធម៌ និងប្រជាធិបតេយ្យនេះ លោក កឹម សុខា បានចំណាយពេលវេលា៣ទសវត្សមកហើយ នៃជីវិតនយោបាយរបស់លោក រហូតឆ្លងកាត់នៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងជាច្រើនលើកច្រើនសារ ព្រោះតែការញាំញីទៅដោយការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរ ហ៊ុន សែន ដែលអ្នកវិភាគ ឬអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ អន្តរជាតិ និងអ្នកការទូតនានា តែងចោទប្រកាន់ថា បានយកការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការជាឧបករណ៍នយោបាយក្នុងការបង្ក្រាបសម្លេងបក្សប្រឆាំង។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា បន្ថែមថា អតីតតំណាងរាស្រ្តដំបូងពីបក្សលោកតា សឺន សាន ក្នុងរបបព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទី២ (របបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញសេរីពហុបក្ស) នាអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៣ លោក កឹម សុខា ក្នុងការងារទទួលបន្ទុកកិច្ចការសិទ្ធិមនុស្ស ទាំងក្នុងអំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិក្តី ទាំងក្នុងការងារអង្គការ ជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាក៏ដោយ រូបលោកចាប់ផ្ដើមជាប់ពន្ធនាគារដំបូងនៅថ្ងៃ៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៥ ដោយការប្ដឹងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ កាលណោះលោកនៅធ្វើជាប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា។ ការចោទប្រកាន់ និងការចាប់រូបលោកដាក់ពន្ធនាគារ មិនមែនកើតឡើងដោយគ្មានហេតុផលនយោបាយនោះទេ ព្រោះតាំងពីបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជានៅក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០០២ លោក កឹម សុខា បានចុះអប់រំ និងពន្យល់ឲ្យយល់ដឹងអំពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងគុណតម្លៃនៃជីវិតជាមនុស្ស រស់នៅក្នុងរបបសេរី ដែលពលរដ្ឋត្រូវមានកាតព្វកិច្ចសំខាន់ក្នុងការចូលសកម្មនយោបាយ និងសម្រេចជោគវាសនា ជ្រើសរើសមេដឹកនាំ ឲ្យគ្រប់គ្រងប្រទេស ដើម្បីបម្រើការពារ និងសង្រ្គោះ ដល់ពលរដ្ឋ តាមរយៈការចុះទៅមូលដ្ឋានរៀងរាល់មួយខែ២២ថ្ងៃ ឬក៏ត្រូវផ្សាយការអប់រំអំពីសិទ្ធិមនុស្សនេះ តាមវិទ្យុផងនោះដោយអប់រំទាំងផ្លូវអាណាចក្រ និងផ្លូវពុទ្ធចក្រ ផងដែរ។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា បន្ថែមពីវីរភាពលោក កឹម សុខា បន្តថា ការធ្វើសកម្មភាពដូច្នេះ វាអាចជាគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងដល់ការបន្តអំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន មេបក្សជំរំទេវតា ព្រោះថាការចុះបង្រៀន និងពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋតាមជនបទ វេទិកាសាធារណៈ ចាប់ពីឆ្នាំ២០០២មក ដោយទៅគ្រប់កន្លែង។ លោក កឹម សុខាធ្លាប់បញ្ជាក់ថា «យើងដឹងហើយថា សព្វថ្ងៃនេះប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ត្រូវបានខ្ទេចខ្ទាំអស់ហើយ គេវាយបំបាក់ខ្ទេចអស់ហើយ គេរំលោភបំពានលើអភ័យឯកសិទ្ធិរបស់អ្នកតំណាង។ គេចង់ហៅអ្នកតំណាងរាស្ត្រយកទៅកាត់ទោសពេលណាក៏បាន គេធ្វើទុក្ខបុកម្នេញយ៉ាងម្តេចក៏បាន មានន័យថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើងត្រូវគេវាយតំណាងគាត់ដួល គេវាយតំណាងគាត់ មានន័យថា គេវាយគាត់។ ដូច្នេះខ្ញុំគិតថាប្រជាធិបតេយ្យតាមរយៈតំណាងជិតរលំហើយ នៅតែប្រជាធិបតេយ្យដោយផ្ទាល់តែប៉ុណ្ណោះ»។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ក្នុងសំណេរផ្ទាល់ដៃបន្ថែមទៀតថា រហូតមកដល់ពេលនេះ លោក កឹម សុខា មានសិទ្ធិសេរីភាពមិនពេញលេញទេ ដែលសេរីភាពត្រូវកម្រិតត្រឹមរង្វង់បម្រាមតុលាការកំណត់ ដោយហាមមិនឲ្យចេញក្រៅប្រទេស និងមិនធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ បន្ទាប់ពីដោះលែងពីគុកត្រពាំងថ្លុង មកមកឃុំនៅគេហដ្ឋានរបស់លោក ជាមួយគណបក្សត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន រំលាយបានសម្រេច និងហាមឃាត់តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងអស់ រួមទាំងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សប្រឆាំងសរុប១១៨រូប មិនឲ្យធ្វើនយោបាយរយៈពេលប្រាំឆ្នាំទៀតផង។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ថាបើទោះបីជាលោក កឹម សុខា ត្រូវជាប់ពន្ធនាគារញឹកញាប់ និងចៀសវាងមិនផុតពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ក៏មេបក្សជំរំព្រះអាទិត្យរូបនេះ នៅតែប្ដេជ្ញាលះបង់បន្តការតស៊ូ អត់ធ្មត់ និងរងចាំឱកាស ដោយលោក កឹម សុខា បានធ្លាប់ផ្ដាំផ្ញើរពលរដ្ឋខ្មែរម្ចាស់ឆ្នោត ដែលស្រឡាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងស្អប់ខ្ពើមអំពើជិះជាន់ពីសំណាក់អ្នកកាន់អំណាចផ្ដាច់ការនូវបីចំណុច៖
១ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ជូនថាគេអាចឃុំខ្លួនខ្ញុំបាន ប៉ុន្តែគេមិនអាចឃុំឧត្ដមគតិខ្ញុំបានទេ។
២ ខ្ញុំសូមជម្រាបថា បើគ្មានការប្រថុយ គ្មានការផ្លាស់ប្ដូរទេ។
៣ ខ្ញុំជម្រាបជូនថា សេរីភាពគ្មាននរណាយកមកឲ្យទេ Freedom is not Free ។ បើសិនយើងចង់បានសេរីភាព យើងត្រូវតែតស៊ូ។ ខ្ញុំសុំតែម្យ៉ាងទេ សុំឲ្យបងប្អូនបន្តការតស៊ូតទៅទៀត ដើម្បីឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរជាវិជ្ជមាន តស៊ូដោយអហិង្សា តស៊ូដើម្បីខ្មែររស់ទាំងអស់គ្នា។ យើងត្រូវតែហ៊ានលះបង់ដើម្បីខ្មែររស់ ដើម្បីជាតិយើងរស់» ព្រោះតែការលះបង់ដើម្បីជាតិរស់នេះ លោក កឹម សុខា រក្សាស្មារតីនៅរឹងមាំ។ លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា បន្ថែមថា ការមិនផ្លាស់ប្តូរជំហររឹងមាំ លោក កឹម សុខា នៅតែសង្ឃឹមលើប្រជារាស្ត្រខ្មែរ នឹងមិនភ្លេចការតស៊ូដើម្បីទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពទាំងនេះមកវិញ ព្រោះការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញបែបនេះមិនអាចចេះតែបន្តធ្វើបានជារៀងរហូតនោះទេ «ខ្ញុំស្គាល់ច្បាស់ពីច្បាប់ធម្មជាតិ គ្មានស្អីអមតៈនោះទេ ការអត់អមតៈនេះ មិនមែនតែពួកខ្ញុំអ្នករងគ្រោះទេ អ្នកដែលរំលោភលើខ្ញុំក៏មិនមែនអមតៈនោះដែរ» ។ ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្នុងគោលជំហរនយោបាយរបស់លោក កឹម សុខា គឺ «ការមិនយកខ្មែរណាជាសត្រូវ» ដើម្បីបញ្ចប់នូវវប្បធម៌ «ទឹកឡើងត្រីស៊ីស្រមោច ទឹកហោចស្រមោចស៊ីត្រី» ដើម្បីរួបរួមគ្នា អត់ឱនទោសឲ្យគ្នា ដោយការយោគយល់គ្នា ឆ្ពោះទៅរកការផ្សះផ្សាជាតិ បង្រួបបង្រួមជាតិ និងឯកភាពជាតិ តាមបែបអហិង្សា និងដោយសន្តិវិធី តាមរយៈការចូលរួមបោះឆ្នោតមួយ ប្រកបដោយសេរី យុត្តិធម៌ ត្រឹមត្រូវ និងអាចទទួលយកបាន ដោយច្បាប់គណបក្សនយោបាយ និងគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិ គឺជម្រើសនៃតុល្យភាព តម្លាភាព ឯករាជ្យ និង អព្យាក្រឹត៕
